We willen meer zinvol werk én meer vrije tijd

Column van Marga van Zundert

We willen meer zinvol werk én meer vrije tijd

29 januari 2023

Op vrijdagochtend werk ik in de Brabantse natuur, al bijna tien jaar lang. Ik trek vliegdennetjes uit de hei of spit exotische struiken zoals Amerikaanse vogelkers uit het bos. Soms onder het hoge gezang van de veldleeuwerik bij Huis ter Heide, soms met gilletjes op de achtergrond vanuit Joris en de Draak in Plantloon. Meestal is het goed zweten, soms blazen op verkleumde vingers. Maar het is altijd lekker buitenwerk met even geen lastigere kwesties aan je hoofd dan: wordt dit spitten of zagen?

Ook het gezelschap is fijn. Een bonte mix van handen-uit-de-mouwen-types, variërend van een gepensioneerd metselaar, psycholoog en bankdirecteur, tot een docent herstellend van burn-out, een enkele werkzoekende of zzp’ers zoals ik.

De vrijwilliger-in-de-tijd-van-de-baas

In het afgelopen jaar is daar een nieuw, jaloersmakend type bijgekomen: de vrijwilliger-in-de-tijd-van-de-baas. Twee dertigers in de ICT helpen regelmatig mee. Net als al hun collega’s maken ze zich 10 procent van hun werktijd nuttig voor de samenleving. Die collega’s schenken bijvoorbeeld koffie bij een dagopvang of maken vluchtelingen wegwijs.

Ik wil ook zo’n werkgever, dacht ik meteen, en ik blijk niet de enige. IT-consultancybedrijf Bizzomate vertelt dat het idee meer dan de helft van de nieuwe medewerkers over de streep trekt. En dat verbaast me eigenlijk niets als je in de Atlas of Europeanen Values kijkt naar de wensen en meningen van Europeanen over werk.

In elk land vindt rond de 90 procent van de Europeanen werk belangrijk of zeer belangrijk in het leven. En het belangrijkste aspect van werk is vrijwel overal: een goed loon. Toch is dat lang niet het hele verhaal.

Sinds begin jaren tachtig dit waardenonderzoek startte, groeit het belang van zinvol werk. Europeanen willen het liefst een baan waarin je talent en vakmanschap kunt laten zien én waarin je een bijdrage levert aan een mooiere, betere wereld. Scandinaviërs vinden dat nu zelfs het belangrijkst. Maar de wens groeit zonder dat het belang van een fatsoenlijk loon of baanzekerheid afneemt.

Gestaag groeit sinds de jaren tachtig ook het rijtje landen waar vrije tijd nóg belangrijker wordt gevonden dan werk. Het gaat om landen als Nederland, Denemarken en Finland waar hoge welvaart is en een goed sociaal ‘vangnet’ bestaat, maar ook om landen als het Verenigd Koninkrijk, Servië of Estland. Werkdruk en werkaanbod spelen een rol, maar zeker ook werkcultuur. Leef je om te werken of werk je om te leven?

Alles, graag

Vooral de jonge generaties willen alles: een vaste baan die én geld oplevert én je talent aanspreekt én zinvol is én tijd over laat voor leuke, andere dingen. Dat lukt helaas niet altijd. Op TikTok verschenen afgelopen zomer video’s met de hashtag #QuietQuitting. Dertigers vertellen dat ze het zat zijn. Ze stoppen met overwerk, borrels en zich maximaal inzetten. Onder toenemende werkdruk doen ze niet meer dan het noodzakelijke. Ze willen geen stress of burn-out, maar meer vrije tijd. Ook is er #BigQuit. Mensen nemen ontslag om een andere baan te zoeken: eentje met meer inhoud, plezier of vrije tijd.

Een tiende van je werktijd mogen besteden aan het redden van hei of bos of een ander zelfgekozen doel sluit natuurlijk mooi aan bij deze twee trends: meer zinvol werk en meer tijd voor jezelf. En dat alles gewoon doorbetaald. Misschien moest ik zelf ook eens zo’n baas gaan zoeken.